Op vakantie met kinderen

Kies je vertrekpunt: wat past bij jullie gezin?

Elke vakantie begint met een vraag die verder gaat dan de bestemming: wat hebben wij op dit moment nodig als gezin? Het klinkt simpel, maar het antwoord kan per jaar, per kind, of zelfs per periode verschillen. De ene keer zoek je avontuur, beweging, nieuwe indrukken. De andere keer wil je juist vertragen, opladen, en vooral niet te veel hoeven.

Het soort vakantie dat je kiest — en hoe je die vormgeeft — bepaalt de hele sfeer van je reis. Ga je rondtrekken en telkens nieuwe plekken ontdekken, of blijf je liever een tijdje op één fijne plek en bouw je daar rust en routine op? Wil je op een camping met animatie en drukte om je heen, of zoek je juist stilte in de natuur? Hebben je kinderen behoefte aan veel prikkels, of juist aan voorspelbaarheid?

Bij ons begint de voorbereiding vaak aan de keukentafel. Met een kaart, een lijstje en een paar kernvragen: Hoeveel willen we zien? Hoeveel willen we verplaatsen? En hoeveel kunnen we aan? Soms gaan we voor een route met meerdere bestemmingen en tussenstops, omdat het past bij onze energie en nieuwsgierigheid. Maar er zijn ook jaren dat we bewust kiezen voor één vaste plek — juist om niet te hoeven schakelen, om even te kunnen landen.

We kijken ook goed naar de behoeftes van de kinderen. Hoe slapen ze? Wat doen lange rijdagen met ze? Hebben ze structuur nodig, of kunnen ze makkelijk meebewegen? Hoeveel sociale druk is fijn, en wanneer wordt het te veel? We nemen dingen als slaaptijden, eten op vaste momenten, schermtijd, en zelfs de beschikbaarheid van schaduw of een rustig hoekje mee in onze afwegingen. Niet om alles te controleren, maar om te voorkomen dat we ter plekke steeds moeten bijsturen.

Wat we geleerd hebben: een vakantie die bij ons past begint niet bij de bestemming, maar bij het vertrekpunt. Vanuit wat we zelf nodig hebben. Vanuit wat haalbaar is. Vanuit de vraag: hoe kunnen we deze reis zo vormgeven dat er ruimte is voor rust, plezier en verbinding?

Door dat vertrekpunt eerst helder te krijgen, maken we keuzes die kloppen. Geen perfecte planning, maar wel een basis waar we op terug kunnen vallen als het onderweg even schuurt.

Kinderen hebben die pauzemomenten vaak harder nodig dan wij denken. Ze verwerken indrukken trager, voelen overprikkeling sneller, en hebben tijd nodig om gewoon in het moment te zijn. Soms mopperen ze even als er ‘niets’ op het programma staat, maar voor je het weet bouwen ze een hut van stoelen, verzinnen ze een eigen spel of liggen ze onder een boom te staren naar de lucht. Verveel-tijd is ook vakantietijd.

Ook voor ons als ouders zijn die momenten belangrijk. Het is dan dat je écht de tijd neemt voor een kop koffie, een goed gesprek, of gewoon even niks hoeven. Die rust zorgt er ook voor dat de reisdagen fijner zijn. Je hebt meer geduld, je schakelt soepeler, en je kunt beter omgaan met wat er wél misgaat.

We plannen nu bewuster dan ooit — niet om grip te houden, maar om ruimte te houden. Voor ritme, voor herstel, en voor het onverwachte.

Betrek je kinderen bij de voorbereiding

Een vakantie begint niet pas op het moment dat je in de auto stapt of op het vliegtuig wacht. Zeker met kinderen start het veel eerder — in de verhalen die je vertelt, de plaatjes die je laat zien, het meedenken over wat er meegaat en waar je naartoe gaat. Door je kinderen actief te betrekken bij de voorbereiding, geef je ze niet alleen een stem in de reis, maar ook houvast, enthousiasme en betrokkenheid. Het maakt de vakantie ook écht van hen.

Bij ons betekent dat vaak dat we al ruim voor vertrek beginnen met praten over de reis. We laten foto’s zien van plekken waar we misschien heen willen, zoeken samen op de kaart, en stellen vragen als: Wat zou jij leuk vinden om te doen? Waar word jij blij van? Soms leidt dat tot verrassende ideeën — een kerk bezoeken omdat die op een berg staat, een stranddag inplannen of juist een museum overslaan. Ook kunnen ze bezienswaardigheden opzoeken van een land of een plek waar we zijn. Zo hebben ze inspraak in de reis en wat er te zien/doen is voor ze.

Ze hoeven niet alles te bepalen, maar gehoord worden maakt het verschil.

We maken ook samen lijstjes en reisboekjes. Voor de jongste gaat dat met stickers en tekeningen, voor de oudere kinderen met concrete dingen: Wat neem ik mee? Wat wil ik niet vergeten? Wat wil ik misschien wel leren of ontdekken? Soms maken we zelfs een speurtocht op papier van wat ze onderweg kunnen zien of tellen: treinen, dieren, borden in een andere taal. Het geeft iets om naar uit te kijken en helpt hen de dagen beter te overzien.

Voor de oudere kinderen geven we graag verantwoordelijkheid. Denk aan hun eigen rugzak met spullen voor onderweg, of het plannen van een dagdeel — bijvoorbeeld het kiezen van een lunchplek, een route uitstippelen, of meedenken over een spelletje voor in de auto. Niet omdat ze alles moeten dragen, maar omdat meedoen ook mee-beleven betekent.

Wat we merkten: door ze vooraf te betrekken, is er onderweg minder weerstand, meer nieuwsgierigheid. Ze weten wat er komt, ze herkennen dingen uit de voorbereiding, en voelen zich serieus genomen. En ook wij worden er rustiger van — omdat je niet alleen aan het trekken bent, maar samen aan het dragen.

Het mooie is dat je onderweg samen een nieuw vakantieritme ontwikkelt. Een ritme waarin iedereen mag landen. En juist in die ruimte ontstaan vaak de mooiste momenten — de onverwachte gesprekken, het spelen zonder doel, het genieten van het nu.

Vooruitdenken = ontspannen onderweg

Onderweg begint de vakantie vaak echt — en precies daar kan het ook misgaan. Een lange rit met kinderen vraagt om meer dan een volle tank en een routeplanner. Het vraagt om vooruitdenken, niet om alles vast te leggen, maar om te zorgen dat je onderweg niet hoeft te improviseren op het moment dat niemand daar nog energie voor heeft.

Bij ons begint dat al thuis, met een goede paklijst. Niet alleen voor de koffers, maar juist ook voor de spullen die onderweg binnen handbereik moeten liggen: extra kleding, wc-papier, natte doekjes, een EHBO-kit, zonnebrand. En snacks. Altijd snacks. Want honger of verveling komt zelden op een handig moment.

Ook voor de kinderen maken we per persoon een eigen rugzak klaar met spullen voor onderweg: kleurpotloden, spelletjes, een boek, knutselspullen, oordopjes, snoepje, een notitieboekje. Ze weten dan precies wat van hen is, waar ze het kunnen vinden, en ze hebben het gevoel dat het echt hún tas is. Dat geeft autonomie én rust.

Voor langere ritten zetten we vaak vooraf al een paar luisterboeken of podcasts klaar, zodat we onderweg niet hoeven zoeken. Ook spelletjes waarbij je niets nodig hebt (zoals het kentekenspel of “ik zie ik zie”) komen altijd van pas. En we zoeken vooraf pauzeplekken uit: niet alleen tankstations, maar liefst een speeltuintje, een grasveld of gewoon een stukje natuur waar je even kunt uitrazen of picknicken, als dit nodig is. Anders op de bonnevoi de snelweg af op zoek naar iets.

Vooruitdenken betekent niet dat alles voorspelbaar moet zijn. Het betekent dat je jezelf ruimte geeft om flexibel te zijn, juist omdat de basis klopt. Het maakt het verschil tussen gestrest aankomen en ontspannen beginnen.

Laat het los waar nodig

Geen vakantie loopt precies zoals je het van tevoren bedacht had. Niet met kinderen. En eigenlijk: gelukkig maar. Er is altijd wel iets wat schuurt, botst of uitloopt — een kind dat moe is, een onverwachte regenbui, iemand die ziek wordt, een plek die tegenvalt, of gewoon een ochtend waarop alles misgaat. Dan kun je blijven vasthouden aan je planning, maar meestal levert het meer op om even achterover te leunen en het plan los te laten.

Bij ons betekent dat soms: een uitstapje overslaan. Of een bezienswaardigheid inruilen voor een middag bij de tent. We hebben geleerd dat flexibiliteit het halve werk is. Als we merken dat het niet stroomt — dat iedereen gespannen is, of het ‘moeten’ teveel wordt — dan zetten we een streep door de dag. Niet als falen, maar als keuze. Een nieuwe afspraak met onszelf: vandaag even niet.

We hebben ook ontdekt dat het helpt om minder te verwachten van ‘hoogtepunten’. Die zijn zelden zo magisch als je hoopt. En vaak zijn het juist de onverwachte momenten die blijven hangen: een spontane picknick op een onbekende plek, een spelletje op de achterbank, een open gesprek tijdens een wandeling die nergens heen ging.

Loslaten betekent ook: je kinderen de ruimte geven om anders te reageren dan je verwacht. Misschien vinden ze iets eng, saai, te druk of juist overweldigend leuk. Het helpt om daarin mee te bewegen. Om niet te denken in ‘dit hoort leuk te zijn’, maar in: wat heeft dit moment nodig?

En soms is dat niks. Soms is het gewoon: ademhalen, vertragen, opnieuw beginnen.

Tot slot

Op vakantie gaan met kinderen vraagt niet om perfectie, maar om aandacht. Om durven kiezen wat past bij jullie, in plaats van wat ‘hoort’. Het gaat niet om het afvinken van lijstjes of het zien van zoveel mogelijk, maar om ruimte maken — voor rust, voor samen zijn, voor kleine momenten die je pas later écht beseft.

Wat bij het ene gezin werkt, past misschien helemaal niet bij het andere. En wat deze zomer soepel loopt, kan volgend jaar juist wringen. Dat is niet erg. Zolang je luistert naar elkaar, durft aan te passen en blijft zoeken naar wat werkt voor jullie, is het goed.

Geef jezelf de vrijheid om te plannen waar het helpt, los te laten waar het mag, en te genieten van alles wat er wel gebeurt. Want uiteindelijk zijn het niet de grote routes of de perfecte schema’s die je onthoudt — het zijn die ogenblikken van verbinding. Die lach in de zon. Dat stille moment op de achterbank. Die onverwachte rust.

Ik ben benieuwd: hoe pak jij het aan? Waar loop je tegenaan? Of wat werkt juist verrassend goed? Deel je ervaringen hieronder — ik lees graag met je mee.

Dit vind jij ook vast interessant …